Cochrane Collaboration

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

1. 1^ης συνάντηση μεταξύ μελών Cochrane 1/4/2011 (14:00 – 18:00) στο Π.Γ.Ν. «Αττικόν». Συμμετείχαν 12 μέλη:

• Μάγδα Τσολάκη
• Χαράλαμπος Συριστατίδης
• Δημήτρης Γουλής
• Νίκος Στριμπάκος
• Βασίλης Σιαπέρας
• Γιώργος Μακρής
• Αντώνης Λυκάκης
• Χαράλαμπος Χρέλιας
• Καίτη Αποστολίδου
• Βασίλειος Φερεντούρος
• Φιορίτα Πουλακάκη
• Ελένη Αλεξίου

Έγινε ενημέρωση για:

1. τον απλό τρόπο σύλληψης της ιδέας, αλλά και τις δυνατότητες πραγμάτωσής της
2. την αρχή αυτής της νέας προσπάθειας, τους τρόπους επικοινωνίας και τις δυσκολίες στην ενημέρωση των μελών της Cochrane Collaboration στην Ελλάδα
3. τις αρχικές ανησυχίες και προβληματισμούς, αλλά και τη σπουδαιότητα μιας πιο επίσημης αντιπροσώπευσης της χώρας μας στο θεσμό
4. τις δομές της Cochrane Collaboration διεθνώς
5. τις γεωγραφικές κατανομές των κέντρων, των κλάδων και των networks
6. συζητήθηκε το περιεχόμενο της γραπτής επικοινωνίας του Χ. Συριστατίδη με τον κ. Liberati (Διευθυντή του Italian Center of Cochrane Collaboration), αλλά και με την Jane Clarke (Managing Editor of the Cochrane Menstrual Disorders and Subfertility Group) με το οποίο δραστηριοποιείται ο ίδιος, αλλά και με μέλη της Cochrane Collaboration στην Ελλάδα
7. διατυπώθηκαν προβληματισμοί για τον ακριβή ρόλο μιας τέτοιας «ομαδοποίησης» των Ελλήνων μελών, χωρίς όμως να ληφθεί κάποια συγκεκριμένη απόφαση. Τονίστηκε η αναγκαιότητα συμμετοχής όλων των μελών και ειδικά αυτών που συμμετέχουν ενεργά με άλλες ομάδες διεθνώς.
8. συζητήθηκαν οι δυνατότητες εκπαίδευσης, παραγωγής ανασκοπήσεων αλλά και μύησης της evidence-based medicine σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς σε ολόκληρη τη χώρα. Τονίσθηκε η ανάγκη κεντρικότερης αναγνώρισης για επίσημη εκπροσώπηση αλλά και για κάθε χρήση του ονόματος της Cochrane
9. διατυπώθηκε και συμφωνήθηκε η γενική θέση μας να δράσουμε σε συνεννόηση με το Italian Cochrane center και βάσει εγχειριδίων της Cochrane Collaboration
10. τονίστηκε η ύπαρξη δομής που περιλαμβάνει Steering Group αλλά και Consumer Network.
11. προτάθηκε ο όρος Hellenic Action Group
12. συζητήθηκαν πιθανές δράσεις, όπως η οργάνωση της ομάδας, η συνεισφορά όλων αναλόγως θέσης και βαθμού, η ενίσχυση της εθνικής μας αντιπροσώπευσης στα Cochrane Colloquia, με απώτερο στόχο τη δημουργία αρχικά ενός network, και κατόπιν ενός branch
13. συζητήθηκε η ανάληψη εκ μέρους της Ελλάδας ενός Group που δεν υπάρχει ακόμα στον οργανισμό (π.χ. Ενδοκρινολογίας κλπ)
14. αναλύθηκαν οικονομικά θέματα – αναζήτηση πόρων – προγραμμάτων χρηματοδότησης εθνικών και διεθνών
15. συζητήθηκε η σπαυδαιότητα μύησης νέων μελών – αναφέρθηκαν συγκεκριμένα παραδείγματα επιστημόνων που επιθυμούν να μπουν στον οργανισμό, αλλά δεν ξέρουν ακόμη τον τρόπο – δεν τους έχει δοθεί η ευκαιρία, αλλά και η χαρτογράφηση των συμμετεχόντων μελών
16. προγραμματίστηκε η επόμενη συνάντηση στη Θεσσαλονίκη.
17. Tηλεδιάσκεψη μεταξύ μελών Cochrane που πραγματοποιήθηκε την 18/4/2011 από 10:00 πμ – 12:00μ  μέσω GUNet και Skype.

Συμμετείχαν οι:

1. Γεωργία Σαλαντή
2. Ευαγγελία Μπιρμπίλη
3. Δημήτρης Γουλής
4. Νίκος Στριμπάκος
5. Βασίλης Σιαπέρας
6. Απόστολος Τσάπας
7. Χαράλαμπος Πετρίδης
8. Κων/νος Φουντουλάκης
9. Καίτη Αποστολίδου
10. Βασίλειος Φερεντούρος
11. Θρασύβουλος Τζέλλος

Έγινε σύντομη ενημέρωση για  την πρώτη συνάντηση στην Αθήνα (01/04/2011) από τον κο Γουλή σε ότι αφορούσε τη συμμετοχή (παρευρέθησαν οι κος Γουλής, κος Συριστατίδης, κος Στριμπάκος, κος Χρέλιας, κα Τσολάκη, κος Σιαπέρας), την προσπάθεια ενημέρωσης σχετικά με τις δομές της Cochrane και την έννοια του Cochrane Center,  τη δυνατότητα εκπαίδευσης καθώς και τον προγραμματισμό της επόμενης συνάντησης.

Ακολούθησε ενημέρωση από την κα Σαλαντή για το περιεχόμενο των συνομιλιών της με τον κ. Liberati. Ανέφερε οτι α) Η ομάδα πρέπει να θέσει σαφείς στόχους που να συμπίπτουν με όσα αναφέρονται στο Cochrane Manual για τους σκοπούς ενός Center β) να δρούμε σε απόλυτη συνεννόηση με το Italian Cochrane center.

Στη συνεχεια εγινε ενημέρωση σε θεματα που αφορουν στη δομή, την ιεραρχία, τα προιόντα και τις αρχές που διέπουν τον οργανισμό  όπως αυτά αναφέρονται στο Cochrane Manual (συννημένα πρόσθετα στοιχεία στο τέλος της περίληψης ή http://www.cochrane.org/sites/default/files/uploads/Cochrane_Policy_Manual.pdf) . Επισημάνθηκαν τα εξής:

Προιόντα της συνεργασίας: οι συστηματικές ανασκοπήσεις και η παραγωγή μεθοδολογίας. Τα κύρια Cochrane entities που συνδέονται με την παραγωγή ανασκοπήσεων και μεθοδολογίας είναι  τα Review Groups και τα  Methods Groups

Δομή Cochrane: Steering Group (διοίκηση, συμβούλιο), ρόλος των Review & Methods Groups, η σύνδεση με τα  Cochrane Centers, Fields και  Consumer Network.

Ομοιότητες  με εταιρικά πρότυπα. Ανάλυση του ρόλου ενός Cochrane Center στη διαχείριση και υποστήριξη των reviewers, στην παραγωγή μεθοδολογίας, στη διοργάνωση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Παρουσιάσθηκαν προσωπικές εμπειρίες  των ομιλητών από τη συμμετοχή στις ανωτέρω δομές.

Αρχές: Διατυπώθηκαν οι δέκα βασικές αρχές της Cochrane Collaboration και η σημασία της προώθησης αυτών εμπράκτως με συγκεκριμένες στρατηγικές δράσης.

Μεταξύ αυτών προτάθηκαν και τρόποι διάδοσης της σπουδαιότητας της Cochrane, των αρχών της αλλά και της ίδιας της παραγόμενης πληροφορίας μέσα από συνέδρια  και με την ενεργοποίηση δομών όπως οι επιστημονικές εταιρείες, ιατρικές σχολές, κέντρα λήψης ιατρικών αποφάσεων. Τονίσθηκε η ανάγκη κεντρικότερης αναγνώρισης για επίσημη εκπροσώπηση αλλά και για κάθε χρήση του ονόματος της Cochrane.

Στη συνέχεια το κύριο μέρος της συζήτησης αφορούσε τις κινήσεις μας για εκπροσώπηση της Cochrane σε εθνικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα συζητήθηκαν τα παρακάτω:

Πιθανοί σκοποί ομάδας: Συζητήσαμε πιθανούς σκοπούς και δράσεις, χωρίς όμως να ληφθεί κάποια συγκεκριμένη απόφαση.

Μακροπρόθεσμος σκοπός:  (φιλόφοξος αλλά εφικτός) η δημιουργία Cochrane Branch με απότερο στόχο το Center αν κριθεί χρήσιμο. Βραχυπρόθεσμοι στόχοι: Οργάνωση της ομάδας, έλεγχος απαιτήσεων (βάσει Cochrane Policy Manual), κατανομή ρόλων, εκπαίδευση μέλων (training the trainers), ενίσχυση της εθνικής μας αντιπροσώπευσης στα Cochrane Colloquiua, μετάφραση κάποιων σημαντικών Cochrane Abstracts στα Ελληνικά.

Τονίσθηκε οτι άμεσες δράσεις θα πρέπει να στοχέυουν στην μεγαλύτερη εξοικείωσή μας σαν ομάδα με την Cochrane ως οργανισμό αλλά και στην αύξηση της συμμετοχής μας στην παραγωγή προιόντων της Cochrane (Reviews και μεθοδολογία).

Διατυπώθηκαν προβληματισμοί αλλά και προτάθηκαν λύσεις σε ζητήματα όπως

• η οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων (πρόταση στήριξης από το ΑΠΘ),
  • πρόσκληση και φιλοξενία εκπαιδευτών,
  • οικονομικά θέματα (αναζήτηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης, οικονομική ανεξαρτησία από τη φαρμακοβιομηχανία).
  • ενεργοποίηση υπολοίπων μελών-ενημέρωση. Προέχει η ενεργοποίηση (με την εγγραφή τους στη λίστα, τη συμμετοχή σε συνάντηση ή teleconference) και των 122 ατόμων που φέρονται να έχουν κάποιας μορφής σχέση με την Cochrane, άσχετα με το άν δεν συμμετέχουν όλοι σε κάθε εκδήλωση/δράση. O σκοπός είναι να γνωριστούμε μεταξύ μας, άν γνωριστούμε μπορούν να προκύψουν συνέργειες που σήμερα δεν είναι δυνατόν να σκεφθούμε.
  • Δημιουργία μικρών ομάδων κοινών ενδιαφερόντων από άτομα που βρίσκονται στην ίδια πόλη με σκοπό τη συζήτηση, ενημέρωση και συνεργασία σε διάφορους τομείς.

Δόθηκε έμφαση στη σημασία της εντονότερης δραστηριοποίησης των μελών που συμμετέχουν σε διάφορα Review Groups, στη συμμετοχή περισσοτέρων σε Colloquia ή άλλα meetings, στη βελτίωση της σύνδεσης με το Italian Center.

• Mορφή/δομή ομάδας

Σχετικά με το σχήμα και τη δομή της ομάδας προτάθηκαν τα εξής:

1. Η σύσταση επίσημου επιστημονικού σωματείου με μοναδικό σκοπό την αναγνώριση και την ίδρυση μελλοντικά ενός Cochrane Βranch ή Center. Τήρηση όλου του νομικού πλαισιου.
   1. Kαταστατικό: βοήθεια από Cochrane Policy Manual/Center module, διαβούλευση με email για κρίσεις σχόλια και τροποποιήσεις, αποστολή στον κο Liberati ενός κειμένου στα αγγλικά που θα αντιπροσωπεύει το καταστατικό προς συζήτηση.
   1. Ονομασία: ανοιχτό θέμα αν το Cochrane Network θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του σωματείου ή να αποτελεί δράση ή τμήμα του σωματείου.
   1. Εγγραφή/επίσημο μητρώο μελών
   1. Προεδρείο/ΔΣ: ένα επίσημα ανεγνωρισμένο σωματείο θα πρέπει εκ του νόμου απαραίτητα να έχει πρόεδρο αντιπρόεδρο, ΔΣ κτλ. Προτάθηκε η θητεία να είναι 3μηνη ή 6μηνη και όχι κυλιόμενες θητείες και αυτό να προβλέπεται στο καταστατικό. Επισης προταθηκε το συνολικό ΔΣ να μπορεί να είναι 25μελές έτσι ώστε να εξασφαλιστει η συλλογικότητα χωρίς καχυποψίες ή αρχηγισμούς.
   1. Δραστηριότητες: Ενας ανεγνωρισμένος φορέας είναι απαραίτητος για μερικές τουλάχιστον δράσεις (πχ συν-διοργάνωση ημερίδων ή συμποσίων ή αλλων εκδηλώσεων). Σε αντίθετη περίπτωση θα αφήσουμε σε άλλους φορείς (πχ νοσοκομεία, κλινικές ή άλλα σωματεία) την πραγματική πρωτοβουλια ενώ έχοντας εναν επίσημο φορέα θα είμαστε ο επίσημος σταθερός παρονομαστής που θα συγκολάει τις δράσεις.
2. Η δομή της ομάδας προτάθηκε να είναι στα πρότυπα των  Cochrane entities (με convenors κ.α).
3. Προσπάθεια για αναγνώριση της κινητοποίησης ως ένα άτυπο Cochrane Network αρχικά. Για τη συγκεκριμένη εκδοχή χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες και επικοινωνία με τον υπεύθυνο του Italian Cochrane Center (κο Liberati). Ισως πρόκειται για πιο χρονοβόρα διαδικασία έναντι άλλων επιλογών.
4. Σύσταση άτυπου συλλόγου – σωματείου, για την προώθηση της Evidence Based Medicine αλλά και της σημασίας της Cochrane.
5. Συνεργασία και σύμπνοια με άλλες ομάδες στο χώρο. Εγινε ενημέρωση σχετικά με την ύπαρξη Εταιρείας Τεκμηριωμένης Ιατρικής και για σχετικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες του ΑΠΘ.

Τονίσθηκε απο την κ. Σαλαντή οτι για πιθανές δομές  της ομάδας που στοχέυουν σε Cochrane Branch θα πρέπει να εμπλέκουν το Italian Cochrane Center απο νωρίς και αναφέρθηκε οτι ο κ. Liberati θα μπορούσε να συμμετάσχει στην επόμενη συνάντηση αν αυτό κριθεί χρήσιμο.

Παρουσιάσθηκαν παραδείγματα επιτυχημένων και αποτυχημένων προσπαθειών από άλλες χώρες και δόθηκε σημασία στα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν.

Σημαντική και τελευταία ενότητα στη συζήτηση ήταν ο προγραμματισμός της επόμενης συνάντησης για την οποία επισημάνθηκαν οι ανάγκες διαφάνειας στην οργάνωση και ισότιμης συμμετοχής των ενδιαφερομένων  καθώς και τα εξής:

• Ως  τόπος συνάντησης οριστικοποιήθηκε η Θεσ/νικη (διευκολύνει τους περισσότερους, παρέχονται υποδομές).
• Ως  χρόνος συνάντησης πιθανότατα οι αρχές Ιούνη. Θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα doodle pοlls για να οριστεί ημερομηνία.
• Κατάρτιση αντζέντας θεμάτων για συζήτηση – συμμετοχή, προτάσεις από όλους
  • Απαραίτητα κεφάλαια για την λειτουργία της εταιρείας , την προβολη της κλπ λαμβάνοντας υπόψη όλα τα υπέρ και τα κατά (πχ, Hazard of Biased Reviews, Conflict of interests κλπ).
  • Χαρτογράφηση συμμετεχόντων (γεωγραφική κατανομή, προφίλ γνώσεων/εμπειρίας με Cochrane, δικτύωση, επαγγελματική εμπειρία, προσωπικότητα, προτιμήσεις, διαθέσιμος χρόνος) ώστε να διευκολυνθεί ο  καταμερισμός της εργασίας – ευθυνών.
  • Χρονοδιάγραμμα στόχων.
• Προσκλήσεις-συμμετοχή και των υπολοίπων μελων.

Αναγνώριση των πλεονεκτημάτων και διευκολύνσεων της τηλεσυνδιάσκεψης στην επικοινωνία αλλά και στη λήψη αποφάσεων. Αναζήτηση/ανάθεση της διαδικασίας σε online εταιρεία φιλοξενίας. 

• 1st Workshop of the Cochrane Collaboration / Menstrual Disorders and Subfertility Group, “Developing a protocol for a Cochrane Systematic Review”,  2-4 Δεκεμβρίου 2011, Αθήνα.

• 2^nd Cochrane Workshop / Working towards a  Cochrane systematic review-Methods and procedures, Greece, Attikon University Hospital, the 29^nd – 30^th of June of 2012.
• Mid-year meetings of the Cochrane Collaboration Steering Group, Centre Directors and Entity Executives in 2015 in Athens, Greece – 5 workshops

https://community.cochrane.org/sites/default/files/uploads/inline-files/minutes_reports/ccsg/CSG_Minutes_and_open_access_papers_ Athens_May_2015_OPEN_ACCESS.pdf

https://10times.com/cochrane-mid-year-meeting

6. 4th Cochrane Workshop of the Cochrane Collaboration

Cochrane Gynecology and Fertility Group “Assessing risk of bias” 18/5/2017, Soukakeio Center, Athens, Greece.

7. 5th Cochrane Workshop of the Cochrane Collaboration

Cochrane Gynecology and Fertility Group

“Writing a protocol for a Cochrane systematic review”

28-29/9/2018, Research and Training Center “AKISA”, University Hospital Attikon, Athens, Greece.

8.         6th Cochrane Workshop of the Cochrane Collaboration

Cochrane Gynecology and Fertility Group

“How to Conduct a Cochrane Systematic Review”

6-7/3/2020, Research and Training Center “AKISA”, University Hospital Attikon, Athens, Greece.

10/2022¨: Έρχεται το νέο Διαπανεπιστημιακό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών ΕΚΠΑ – ΑΠΘ – ΕΑΠ με τίτλο “Systematic reviews and meta-analysis: the Cochrane Methodology”

Σε λίγο θα ξεκινήσει το νέο πρόγραμμα για πρώτη φορά ΔΙΕΘΝΩΣ. Ο τίτλος είναι “Systematic reviews and meta-analysis:  the Cochrane Methodology” (ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ / ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ / ΕΡΕΥΝΑ / ΜΕΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗ.

Το Γνωστικό αντικείμενο είναι “Training in Methodology in Cochrane and systematic reviews according to the standards established by the Cochrane”.

Αντικείμενο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) είναι η εξασφάλιση επιστημονικής επάρκειας των σπουδαστών και σπουδαστριών, η εξειδίκευση και η καλλιέργεια υψηλού επιπέδου δεξιοτήτων και γνώσεων στο γνωστικό αντικείμενο των συστηματικών ανασκοπήσεων και μετα-αναλύσεων μέσω της μεθοδολογίας Cochrane. Επίσης η καλλιέργεια και η προαγωγή της επιστημονικής γνώσης, επιστημονικής εξειδίκευσης και έρευνας σε αναπτυσσόμενα ερευνητικά πεδία, η εδραίωση της αυτοπεποίθησης των μεταπτυχιακών φοιτητών μέσω της παροχής εξειδικευμένων γνώσεων και της συστηματικής πρακτικής εξάσκησης στη σύνθετη προσέγγιση της, η προαγωγή της διεπιστημονικής έρευνας σε συναφή θέματα, καθώς και της εκπόνησης υψηλού επιπέδου συναφών μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών και η ανάπτυξη κριτικών και ερευνητικών δεξιοτήτων που απαιτούνται για σπουδές διδακτορικού επιπέδου.